1-7 Nisan Kanser Haftası
Kanser,dünyadaveülkemizdesebebibilinenölümlerarasındakalpvedamarhastalıklarından sonra ikinci sırada yer
alan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Aynı zamandayüksek tedavi maliyetleri nedeniyle ülke ekonomilerinde ve iş
gücünde çok ağır kayıplaraneden
olabilmektedir. Oysa erken teşhis edildiğinde tedavinin mümkün olduğu ve yaşamkalitesininartırılabildiğikansertürleriolduğudüşünülürsekorunmanınönemidahadaartmaktadır.Teknolojininvetıbbınilerlemesiileeldeedilensonuçlarındahaetkinkullanılmasıvehalkıbilgilendirme/bilinçlendirme/farkındalıkkazandırmaçalışmalarınayoğunluk
verilmesi amacıyla düzenlenen “1- 7
Nisan Kanser Haftası” etkinlikleri, kansermücadelesindeoldukçaönemli biryer tutmaktadır.
Kanser beraberinde getirdiği sağlık sorunlarının yanı
sıra, maddi ve manevi yöndenuzun
süreli mücadele gerektiren bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2020 yılı
verilerinegöre; ilgili yılda
küresel bazda 19.2 milyon yeni kanser vakası tespit edilmişken, hastalığabağlı 9.9 milyon ölüm gerçekleşmiştir.
Dünya genelinde 75 yaşına kadar her 5 kişiden 1kişininkansereyakalanacağıveher10kişiden1’ininisekansernedeniylehayatınıkaybedeceği tahmin edilmektedir. Dünyada ve ülkemizde ilk sıralarda yer
alan kanser türleriakciğer,memevekolorektal kanserler olarakbenzerlik göstermektedir.
Yine gelecek yıllarda dünya nüfusunun artması,
yaşlanması ve kansere yol açabilecekrisk
faktörlerine daha çok ve daha uzun süre maruz kalması ile birlikte gerek tanı
konacakkanser olgu sayısının gerekse
bahsi geçen hastalığa bağlı ekonomik, sosyolojik ve psikolojikyükünartmasıbeklenmektedir.
%90çevresel,%10oranındaisegenetikfaktörlerebağlıolarakgelişmekteolankanserlerin,
çevresel faktörler arasında yer alan; tütün kullanımı, alkol tüketimi, fazla
kiloluve/veyaobezolmaveenfeksiyonlaramaruziyetinengellenmesiyoluilegünümüzde%30-%50oranında
önlenebileceği bilinmektedir. Özellikle ortaya çıkışının önlenebildiği,
taramalarlaölümünengellenebildiğive erkenteşhisedildiğindetedavininyaşamkalitesineçokşeykatabildiğikansertürlerigöz önünealınırsakorunmanın önemi
dahada artmaktadır.
Pandemidönemindesağlıklıbeslenmevefizikselaktiviteninartırılması,tuzkullanımınınazaltılması,tütünvetütünürünlerininkullanılmamasıhemkanserdenkorunmadahem de salgınlamücadeledeönemli bireretkendir.
Yapılançalışmalaryirmibirinciyüzyıldakanserkonusundaenönemlikontrolstratejisinin korunma ve erken teşhis olduğunu açıkça ortaya
koymaktadır. Bu kapsamda;kanserojen
maddelerin tespiti, risk faktörlerinden kaçınma, tarama ve erken tanı en önemliönlemestratejileri
arasındayer almaktadır.
Erken teşhis oranlarında herhangi bir düşüş
yaşanmaması için taramaların pandemisürecindededevametmesiönemarzetmektedir.Pandemigerekçesiyletaramalarınertelenmesi, ileri evre teşhis oranlarında
artışa neden olabilmektedir. Pandemi sürecinde sözkonusu kanser taramaları "COVID-19 Pandemisinde Sağlık
Kurumlarında Çalışma RehberiveEnfeksiyon Kontrol Önlemleri"doğrultusundagerçekleştirilmelidir.
KanserErkenTeşhis,TaramaveEğitimMerkezleri(KETEM),ToplumSağlığıMerkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat
Merkezleri (SHM), Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) veMobilKanserTarama araçlarında:
Ø 40-69 yaşarasıkadınlara2yıldabirmemekanseritaraması
Ø
30-65 yaşarasıkadınlara5yıldabirrahimağzıkanseritaraması
Ø 50-70 yaşarasıkadınveerkeklere
2yıldabirkalınbağırsakkanseritaramaları
ÜCRETSİZolarakyapılmaktadır.
Taramasonrasısonucupozitifyadaşüpheliçıkankişiler,taramasonrasıteşhismerkezlerimizeyönlendirilmekteveileritetkikleriyapılmaktadır.Teşhisvetedavihizmetleriikincive üçüncübasamak sağlık kuruluşlarıtarafındanyürütülmektedir.
Kansere karşı mücadelede “Farkındalık ve Bilinç
Düzeyinin Artırılması” önemli diğerbirstratejiolup,ülkemizde“KanserHaftası”olarakkabuledilmişolanNisanayınınilkhaftasıboyuncadüzenlenençeşitlietkinliklerlekonuyadikkatçekilmektedir.Heryıl1-7NisanUlusalKanser Haftasında, ülkemiz açısından önemi giderek artan kanser
hastalığına karşı halktakonuyailişkinfarkındalıkyaratmak,taramalarakatılımıartırmakiçindüzenlenenbuetkinliklerlehalkıbilgilendirmekvebilinçlendirmekhedeflenmektedir.Ancaktümbuçalışmalarınyılınbirhaftasıilesınırlıtutulmayıpyılboyuncasürdürülmesikanserle
mücadeledeakıldatutulmasıgereken bir unsur
olup önemlikazanımlarsağlayacaktır.